KOLONİ – KOLONYAL - KÖLN
Güçlü Roma dönemi kralları istediği yeri ele geçirdiğinde bazı şehirlere eşlerinin, sevgililerinin adını vermişlerdir.
MÖ 50 yıllarının güçlü Roma Kralı Claudius bugün Almanya topraklarında bulunan Köln şehrini ele geçirdiğinde orayı karısına hediye etmişti.
Anadolu’ da benzerlerini gördüğümüz şekilde, İznik-Nikeia , Stratonikeia – Yatağan, Leodikya – Ladik, gibi o kadar çok örnek sayabiliriz ki.
Claudius Köln’ ü aldığında orası Köln değildi kuşkusuz, sadece Ren Nehri kenarında önemli bir şehirdi.
Claudius aldığı yeri aslında “kolonileştirdi” yani orayı kolonyal hale getirdi, bir Roma Kolonisi. Şehir o günden bugüne “koloni” bir şehirdir ve adı Alman diline koloniden bozularak “Köln” olarak geçmiştir.
…/…
İtalyan bir meraklı bundan yaklaşık 300 yıl önce bahar çiçekleri kokusunu bir şişeye doldurmak istediğinde ve o şişenin içindeki kokulu suya bir ad vermesi gerektiğinde, imal ettiği suya imalatın yapıldığı şehrin adını kullanarak Almanca “ Kölnisches Wasser” , Köln Suyu, adını verdi.
KÖLNİSCHES WASSER – KÖLN SUYU – KOLONYA
Köln şehri Almanya’ da Ren Nehri kıyısında kurulmuştur ve tıpkı Frankfurt gibi Almanya adres kodlamasında Köln am Rhein veya Frankfurt am Rhein, diye geçer.
Bu adlandırma “Ren kenarındaki Köln veya Ren kenarındaki Frankfurt “ anlamlarını taşır.
Romalılar benzer adlandırmaları Anadolu’ da da yapmışlardır.
Bafa Gölü’ nü adlandırırken Herakleia ad Latmos, yani Latmos kenarındaki Herakleia, yani bugünkü coğrafi adlandırma ile Beşparmak Dağları yanındaki Bafa , demişlerdir.
Bugünkü Anadolu’ da Köln Suyu gibi, bir yer adı ile başlayan içinde “su” kelimesi barındıran yerleşim yerleri vardır, ama hiçbirisi Köln Suyu kadar ünlü değildir.
GLOCKENGASSE NO: 4711
Siz bakmayın şimdi her vilayetin her gıda veya gıda dışı her ürününe bir “coğrafi işaret” alma yarışına.
O zamanlar, yani Köln Suyu’nun , yani kolonyanın henüz adı bir coğrafi işaret olarak tescil edilmemişken bu güzel kokuya bir isim verilmesi gerektiğinde hemen uygun ve pratik bir isim bulundu.
No: 4711
Çünkü bu güzel bahar kokusunun, yani bizim bildiğimiz kolonyanın üretildiği sokağın adı GLOCKENGASSE – ÇAN SOKAĞI ve numarası 4711 idi.
Bu sokak numarası artık bir tarih ve nostaljik bir turizm göstergesidir.
21 ve 23 NÜMEROLU EDİRNE PEYNİRİ
Bizde de benzer coğrafi işaretler verilmiştir.
Edirne Yurt Gezilerimizden hatırlarız.
Beyaz peynirin dillere destan lezzette imalatı Trakya’ da başlar ve çoğunu Musevi mandıracılar yapar.
İmalatın fazlası o zamanların Edirne’sinde çok az bulunan soğuk hava depolarında ve raf numaralarına göre saklanır.
Her mandıranın ayrı bir rafı ve numarası vardır.
En lezzetli beyaz peyniri üreten mandıraların peynirlerinin saklandığı rafların numarası 21 ve 23 ‘tür .
Halk dükkanlardan peynir alırken falanca mandıranın peyniri değil, 21 veya 23 nümerolu peynir var mı? diye sorardı.
EYÜP SABRİ TUNCER KOLONYALARI
Kurtuluş Savaşı sonrasında kolonya işine başlayan ve kendisi de savaş gazisi olan Eyüp Sabri İnegöl’den kalkarak Ankara’ ya gelir ve fabrikasyon kolonya imalatına başlar.
1930’lu yıllar genç Cumhuriyet’ in sanayi hamlelerinin peş peşe geldiği yıllardı.
Şeker fabrikaları kurulur. Bir şeker yan ürünü olan etil alkolün değerlendirilmesi gerekir.
Eyüb Sabri TUNCER kolonyalarının ana hammaddesi böylece ortaya çıkmış olur.
Kolonya öylesine beğenilir ve tutulur ki, Atatürk yabancı heyetlere Eyüp Sabri kolonyaları ikram eder ve hediye paketleri yaptırır.
Tesadüf müdür bilinmez, Eyüp Sabri Efendi kolonyalarını Anafartalar Caddesi üzerinde 47 numaralı dükkanda satmaya başlar.
Yani Köln’ deki dükkan gibi, numara 4 ile başlar.
VE ANKARA ÜZERİNDE ÇARPIŞAN UÇAKLAR
01 Şubat 1963 tarihinde korkunç kaza haberi ile sarsılır Türkiye.
Çok sayıda insan hayatını kaybeder ve yangınlar çıkar.
AMA YİNE DE EYÜP SABRİ KOLONYASI
Tam o sırada yaklaşan Ramazan Bayramı için Anafartalar Caddesi üzerindeki Eyüp Sabri TUNCER Kolonyaları dükkanının önünde kolonya almak için bekleyen insanları kuyruğu 500 metreyi bulmuştur.
Hemen yanı başlarında olan bu kazayı merak etmesine merak eden kuyruktaki insanlar, kuyruktan çıkarsam, bir daha bana sıra gelmez, diyerek kaza alanına gitmeyip, kolonya sırasını beklemiştir.
HİKMET KOLONYALARI 1947
YURT GEZİLERİNİN OLMAZSA OLMAZI
Hikmet KIRLI Bey 1947 yılında İzmit’ te kolonya imalatına başladığında başka bir çok ünlü ve büyük kolonya markası vardı Türkiye’ de.
O ünlü ve büyük kolonya markalarının bir çoğu belki artık yok, ama HİKMET KOLONYALARI hala ve ilk gün heyecanı ile ev işletmesi şeklinde imalata devam ediyor.
Bilenler bilir, istisnasız, yurtiçi veya yurt dışı, bütün Yurt Gezilerimizde, seyahat ettiğimiz araçlardan her iniş ve araçlara her binişimizde unutmadan yaptığımız tek şey vardı:
HİKMET KOLONYALARI tutmak.
Kolonya bizim hayatımıza geç girmiş olsa da hemen bir gelenek halini almıştır.
Bayramlar beklenmezdi, eve gelen misafire kolonya dökülür, hasta ziyaretine kolonya götürülür, otobüs yolculuklarında muavin herkese kolonya tutardı.
Ama çoktandır, o pahalı ve zararlı kimsayallar ve zehirli alüminyumlar içeren parfümler, losyonlar, deodorantlar çıktıktan sonra “ay kolonya mı kaldı, bu ne ilkellik” diyenler oldu.
Geçen sene Kasım ayında Mehmet Ali Kağıtçı anısına yapmış olduğumuz Kocaeli şehir gezimizde bize güzel bir sunum yapan Hikmet Bey’ in kızı Emine OLGUNTÜRK Hanım’a çok teşekkür ediyorum.
Biz asla kolonyadan, HİKMET KOLONYALARINDAN vaz geçmedik.
Zira seyahat ettiğimiz araçlar bizim evimizdi hep ve araçlara binen herkes o ilgili gezinin “mihmanı” yani misafiriydi.
Ben ise rehber değil, MİHMANDAR. Misafir ağırlayan.
Kolonyayı sağlamak benim görevimdi.
…/…
Güneşli ve bahar kokulu günler yenide gelecek.
…/…
Muhabbetle,
RECEP BABAYİĞİT
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder