EĞİN’İN LOĞ TAŞLARI

Bütün Anadolu evleri ta Hititlerden bu yana, ta dokuz bin yıl öncesinden dünyanın ilk köy yerleşimi Çatalhöyük’ ten bu yana hep damlıdır. Bugün gördüğümüz çatı sistemleri Anadolu evlerine ancak 60’lı yıllarda gelmiştir.

Anadolu evleri damlı iken, kış gelmeden önce sadece evlerin değil, ahırların, samanlıkların, tandırların damlarının da yağmur ve kara karşı geçirimsiz hale getirilmesi gerekirdi.

Damların geçirimsiz hale getirilmesi için köyün civarında bulunan ve “çoraklık” denen yerlerden kazılan killi topraklar kullanılırdı.

Bu killi topraklar damlara serilir, ucuna çekecek bağlanan ağır ve silindirik bir taş ile sıkıştırılırdı.

Bu silindirik taşlara “loğ taşı” denir.

“Loğ” kelimesi dilimize Ermenice’ den geçmiştir ve “yuvarlak” anlamına gelir. Bütün Anadolu’ da da bu anlamda bilinir ve kullanılır.

…/…

Damların loğlanması dönemi bittikten bu yana boşa çıkan loğ taşlarının kimi içler acısı durumu Eğin’ de görülüyor.

Eğin’de görülen bir başka içler acısı durum ise loğ taşları ile ilgili olarak kime sorsam alamadığım bilgiler ve cevaplardır.

-Bu loğ taşları Eğin’ e nereden geliyordu?

-Bu loğ taşları Eğin’de yapılıyorsa bir taş ocağı var mıydı?

-Bu loğ taşlarının bu kadar pürüzsüz ve perdahlı yapılması için ciddi ustalık gerekirdi ve loğ taşı ustaları kimlerdi?

Tarihimizi ve kültürümüzü ne çabuk unutuyor veya neden hiç ilgi göstermiyor, Eğin örneğinde hemen herkesin evinin önünde bulunan loğ taşları neden kimsenin merakını uyandırmıyor.

Ben şimdi bir grubu alıp Eğin’ e götürsem ve onlara loğ taşlarını göstersem, “arkadaşlar bu silindirik taşlar Roma döneminden kalma sütun başları ve Eğin de eski bir Roma kenti” desem, bu sözüme Eğinliler de inanır belki de.

…/…

Loğ taşları artık çeşitli amaçlarla kullanılıyor Eğin’de.

Kimi çeşme başında mola taşı

Kimi bahçe girişinde

Kimi yol kenarındaki evi korumak için bariyer

Kimi evin girişinde

Kimi sanki nöbet taşları

Kimi ise bir köşe taşı olarak

…/…

Bunca usta işi emek, sanat eseri niteliğinde loğ taşlarının başlarına gelen en büyük felaket ise Eğin yollarının ilk kez asfaltlandığında asfaltı ezecek silindir olmadığından Eğin’ de bulunan bir çok loğ taşının peş peşe bağlanarak bir traktör ile çekilmesi ve asfaltı sıkıştırma çabasıdır.

Ne yazık ki o güzelim loğ taşlarının çoğu bu şekilde kırılmıştır.

Damları loğlarken meydana gelen ölümlü ve yaralanmalı kazalara hiç değinmeyelim.

…/…

Bize loğ taşını en güzel anlatan ise Karacaoğlan’dır. Karacaoğlan’ ı en iyi seslendiren ve yorumlayan ise Ruhi SU Usta’dır. Loğ taşı yapacak usta önce kayaları kerter. Kayaların kertilmesini bile anlatır Karacaoğlan.

Kayaları kertenlerin ortaya bir sanat eseri koyanların şimdi nerelerde olduğunu bilen var mı acaba?

…/…

Karacaoğlan'a sahip çıkan Saimbeyli
Farsaklarının bir düğün türküsü

Atladım girdim bağa

Alnım değdi yaprağa

Sevdiğimi verseler

Girmem kara toprağa

Kayalar kertilir mi

Ağ terlik yırtılır mı

Ergen kız, cahil oğlan

İnkardan kurtulur mu

Çıktım dam loğlamaya

İndim yar yollamaya

Yar gedikten aşarken

Başladım ağlamaya

Ey gelinler, ey kızlar

Vabalım boynunuza

Vurun, vurun öldürün

Ya alın koynunuza

Arılar da konmaz oldu pürene

Şükür olsun bu sevdayı verene